Nota de prensa / Informe
Nota de Prensa
ANTONIO VEIGA ACLARA QUE OS RESTOS ARQUEOLÓXICOS DEBEN SER CONSERVADOS, CATALOGADOS, RESTAURADOS E EXHIBIDOS CON RESPONSABILIDADE E NOS MUSEOS CON CAPACIDADE PARA ISO
Estas declaracións efectúanse a raíz da polémica xerada estes días e tratan de matizar a responsabilidade das diferentes administracións sobre o destino das pezas arqueolóxicas subacuáticas aparecidas en Ribadeo noutros puntos da Mariña
Lugo, 1 de decembro de 2011. Fronte á polémica suscitada sobre a pertinencia de que os restos de patrimonio subacuático aparecidos nas rías de Ribadeo e Viveiro, o vicepresidente da Deputación de Lugo, o nacionalista Antonio Veiga, como responsábel da Vicepresidencia Primeira da Deputación (da que depende a Rede Museística Provincial que engloba ao Museo do Mar de San Cibrao, Pazo de Tor, San Paio de Narla e Museo de Lugo), efectuou esta mañá unhas declaracións coa finalidade de matizar a responsabilidade das diferentes administracións sobre o destino das pezas arqueolóxicas.
Antonio Veiga sinalou que, en primeira instancia, a responsábel das prospeccións arqueolóxicas é a Xunta de Galiza a través da Dirección Xeral de Patrimonio, polo tanto compételle a esta administración determinar, en base á lexislación existente, a onde deben dirixirse os restos achados para proceder á súa catalogación, restauración, conservación e exhibición tal e como refire a Lei 8/1995, de 30 de outubro, do Patrimonio Cultural de Galiza. Desde esta perspectiva, Veiga indicou que “os restos arqueolóxicos teñen que ser tratados conforme a uns protocolos de actuación reflectidos nunha normativa específica, polo tanto calquera declaración de se os restos deben permanecer en tal ou cal sitio está fóra de lugar”.
Sobre as indicacións de varios alcaldes da comarca da Mariña que sinalaban ao Museo do Mar de San Cibrao como a entidade museística máis acaída para acoller estes fondos, Veiga volveuse a referir ao contido da Lei 8 / 1995, no seu Cap. III, art. 12, que indica que “Os bens materiais procedentes das actuacións arqueolóxicas autorizadas, debidamente siglados e clasificados en relación ao contexto deposicional e cultural, xunto co inventario dos mesmos, así como toda a documentación escrita e gráfica que permita o adecuado tratamento museográfico dos fondos, deberán ser depositados, nos prazos establecidos neste decreto, no museo que a Administración designe na concesión da autorización, tendo en conta a súa proximidade ao lugar do achado e as circunstancias que fagan posible a súa adecuada conservación e a mellor función cultural e científica.
Segundo isto, a normativa é clara e sinala á Xunta de Galiza como única titular das competencias nas correspondentes resolucións de autorización de intervencións arqueolóxicas, existindo unha cláusula pola cal se determina a institución museística na que deben ser depositados os materiais localizados na intervención autoriza que, tal e como se observa, recae no museo máis próximo á intervención.
Ora ben, a matización posterior (sinalada en negriña no texto) é a realmente significativa, xa que a correcta salvagarda dos materiais arqueolóxicos comprende a necesidade dun depósito axeitado ás características do material, persoal capacitado para a clasificación do mesmo e a posibilidade de proceder á súa exhibición segundo criterios museolóxicos. Neste camiño, o Museo de Lugo podería facerse cargo dos mesmos, dado que, entre as súas sección atópase, desde a súa orixe, a de Prehistoria e Arqueoloxía, coincidindo, xa que logo, en temática, e tamén dispón de persoal e sistemas de rexistro e catalogación informatizados necesarios para tales mesteres. Non obstante, desde o ano 2006 non recibe materiais arqueolóxicos en canto as súas áreas de reserva atópanse fisicamente esgotadas para facerse cargo dos mesmos adecuadamente, en especial no que se refire ao moi abundante conxunto procedente das escavacións urbanas de Lugo.
Neste punto, Antonio Veiga sinalou que “acontece claramente outro tanto co Museo do Mar de San Cibrao, que o seu mesmo nome indica o contido da súa colección museográfica, esencialmente centrada na fauna e actividades pesqueiras e mariñeiras, moi afastadas, polo mesmo, do mundo arqueolóxico. Ademais, como no caso anterior, carece de adecuadas zonas de reserva e almacenamento e o seu persoal atópase centrado na temática etnográfica anteriormente sinalada”.
Polo tanto, Antonio Veiga reiterou a predisposición a colaborar coa Consellaría de Cultura no caso de que esta a requira e indicou que se debe ser “moi rigorosos cando se está a falar de restos arqueolóxicos” á vez que lembrou que “o Museo do Mar de San Cibrao posúe un proxecto de musealización moi definido, que se presentou hai pouco tempo con motivo do anuncio da súa ampliación”.
INFORME
Informe elaborado polo persoal técnico da Rede Museística Provincial encol da situación dos museos da Rede en relación a este tema
A normativa referida á definición, modelos de conservación e actuación
sobre o conxunto patrimonial inmoble, arqueolóxico, etnográfico ou bibliográfico
da Comunidade Autónoma de Galicia atópase substanciada na lei 8/1995, de 30 de
outubro, do Patrimonio Cultural de Galicia.
Máis particularmente o desenvolvemento do art. 62 do título III (do
Patrimonio Arqueolóxico), baixo o epígrafe de Responsabilidade da dirección e
destino dos achados, contempla tres apartados.
1.- O arqueólogo director dos traballos asumirá personalmente
a dirección dos mesmos.
2.- Os bens materiais procedentes das actuacións arqueolóxicas
autorizadas, así como toda a documentación escrita e gráfica que
permita o adecuado tratamento museográfico dos fondos, haberán de
ser depositados nos museos que designe a Consellería de Cultura. Ata
que os obxectos sexan entregados en devanditos centros, serán de
aplicación ao titular da autorización as normas de depósito legal.
3. Unha vez depositados os materiais e presentada a memoria
correspondente a cada actuación, estes quedarán a disposición do
público en xeral, a fin de facilitar outros estudos e investigacións.
Por outra banda, no art. 67 desta mesma lei, Título V (dos Museos), dedica a
súa atención a Definición e Funcións dos Museos. En concreto, o apartado 2
especifica estas últimas:
Son funcións dos museos:
a.
A conservación, catalogación, restauración e exhibición
ordenada das coleccións.
b.
A investigación no ámbito das súas coleccións, da súa
especialidade ou da súa respectiva contorna cultural.
c.
A organización periódica de exposicións científicas e
divulgativas de carácter temporal.
d.
A elaboración e publicación de catálogos e monografías dos
seus fondos.
e.
O desenvolvemento dunha actividade didáctica respecto de os
seus contidos.
f.
Calquera outras funcións que nas súas normas estatutarias ou
por disposición legal ou regulamentaria encoméndenselles.
Por outra banda, o Decreto 199/1997, de 10 de xullo, polo que se regula a
Actividade Arqueolóxica na Comunidade Autónoma de Galicia, e reiterando o
contido da Lei 8 / 1995, no seu Cap. III, art. 12, indica que:
Os bens materiais procedentes das actuacións arqueolóxicas
autorizadas, debidamente siglados e clasificados en relación ao
contexto deposicional e cultural, xunto co inventario dos mesmos, así
como toda a documentación escrita e gráfica que permita o adecuado
tratamento museográfico dos fondos, deberán ser depositados, nos
prazos establecidos neste decreto, no museo que a Administración
designe na concesión da autorización, tendo en conta a súa
proximidade ao lugar do achado e as circunstancias que fagan posible
a súa adecuada conservación e a mellor función cultural e científica.
Ata que os obxectos sexan entregados en devanditos centros, ao titular
da autorización seranlle aplicables as normas de depósito legal.
Segundo o visto, estes dous regulamentos básicos conteñen a normativa que
rexe as relacións entre a actividade arqueolóxica e os museos. En tal sentido, esta
relación queda máis detallada e precisadamente reflectida por parte da Consellería
de Cultura da Xunta de Galicia, única titular das competencias respecto diso, nas
correspondentes resolucións de autorización de intervencións arqueolóxicas.
Dentro das mesmas inclúese unha cláusula na que se determina a institución
museística na que deben ser depositados os materiais localizados na intervención
autorizada. Depósito que, como se indica, recae no museo máis próximo ao da
intervención.
Neste contexto, os diversos compoñentes da Rede Museística Provincial de
Lugo, na súa calidade de institucións museísticas, poderían chegar a constituírse en
depósito de materiais arqueolóxicos.
No entanto, do referido na normativa exposta, pódese inferir que a correcta
salvagarda dos materiais arqueolóxicos comprende, entre outras cousas
a.-
A necesidade dun depósito adecuado ás características do
material arqueolóxico
b.- Un persoal capacitado para a correcta clasificación do
mesmo
c.- no seu caso, a posibilidade de proceder á súa exhibición, segundo
estímese polos criterios museolóxicos
d.- Asemade, la realización, no seu caso, de mostras e exhibicións dos
mesmos e actividades didácticas neles baseados.
Así as cousas, podemos facer unha análise pormenorizada de compoñentes
da Rede na súa relación con esta cuestión.
Museo Provincial de Lugo.
a.- Podería facerse cargo dos mesmos, dado que, entre as súas sección
atópase, desde a súa orixe, a de Prehistoria e Arqueoloxía, coincidindo,
xa que logo, en temática.
b.- Así mesmo, dispón de persoal e sistemas de rexistro e catalogación
informatizados necesarios para tales mesteres.
c.- No entanto, desde o ano 2006 non recibe materiais arqueolóxicos en
canto as súas áreas de reserva atópanse fisicamente esgotadas para
facerse cargo dos mesmos adecuadamente, en especial no que se refire
ao moi abundante conxunto procedente das escavacións urbanas de
Lugo.
Fortaleza-Museo de San Paio de Narla, Friol.
a.- O seu campo museográfico e a súa temática é esencialmente
etnográfica, polo que, podería decirse que a entrada de materiais
arqueolóxicos distorsionaría o seu contido e, no seu caso, os seus
modelos expositivos.
b.- Por outra banda, carece de zonas de reservas adecuadas e o persoal
que atende este museo posúe coñecementos especificamente
etnográficos, polo que, en principio, non estaría capacitado para
acometer unha correcta catalogación arqueolóxica.
c.- Por outra banda, o espazo expositivo é moi limitado dadas as
características espaciais e construtivas dado que o museo se ubica
nunha fortaleza medieval.
Museo Provincial do Mar, San Cibrao, Cervo.
a.- O seu mesmo título indica o contido da súa colección museográfica,
esencialmente centrada na fauna e actividades pesqueiras e mariñeiras,
moi afastadas, polo mesmo, do mundo arqueolóxico.
b.- Ademais, como no caso anterior, carece de adecuadas zonas de
reserva e almacenamento e o seu persoal atópase centrado na temática
etnográfica anteriormente sinalada.
Pazo de Tor, Tor, Monforte de Lemos.
a.- Neste caso, o contido museístico asóciase a un exemplo das formas de
vida nun pazo galego do século XVIII, exemplarizada na conservación íntegra dun
mobiliario e decoración propios da época, mostrados, polo demais, sen o recurso a
vitrinas, imprescindibles no caso dos materiais arqueolóxicos a teor das súas
necesidades de conservación o cal racharía co modelo expositivo aberto deste pazo.
b.- Desde esta perspectiva, a entrada / depósito de materiais arqueolóxicos
tampouco coincidiría cos presupostos museográficos deste centro.
c.- Ademais, e como nos casos anteriores, atopámonos ante ausencia das
adecuadas zonas de reserva, así como das pertinentes medidas de seguridade, ao
que hai que engadir o problema da necesaria capacitación do persoal que o atende.
En resumo do antedito, as diferentes institucións integrantes da Rede
Museística Provincial de Lugo, presentan dificultades, por unhas ou outras razóns,
segundo o apuntado anteriormente, para cumprir adecuadamente, como centro de
depósito, catalogación, estudo e difusión de materiais arqueolóxicos, dentro das
súas capacidades