Comezou o seu pontificado un día da primavera de 2005 en que eu estudaba oposicións. Ese día (non o esquecerei), tocábame estudar o tema das particiones hereditarias. Entre repaso e repaso, xa pola tarde, houbo “fumata bianca”. Toda a familia reunímonos e vimos por primeira vez a Ratzinger vestido de Papa. Á vista da elección, relín algúns capítulos do seu libro A miña vida. No último deles, explica que no seu escudo sae o oso de San Corbiniano por canto el, cargado do ministerio episcopal, sentíase como unha besta inútil e mansa que cargaba ao servizo de Deus. Devandito exemplo de mansedume encheume de consolo e axudoume moito ata o final das oposicións.
Pasou o tempo e o novo Papa foime descubrindo ideas marabillosas do Evangelio. Cada vez que falaba ou publicaba un escrito, mostraba unha capacidade de contemplación impresionante: a cada palabra do Evangelio pódeselle sacar provecho (no sentido ignaciano indicado), pois como di Guardini, non é o mesmo ver e oir que chegar a percibir. O noso Papa percibe o misterio en toda a súa intensidade e axudounos a todos a relacionarnos, ao contemplalo, “non co Cristo de entón, senón co Cristo de agora” (como distingue con acerto o Pai Luís María Mendizábal). Ao introducir no misterio, o Papa empeñouse unha e outra vez en ensinar con paciencia como o mesmo Cristo (cfr. Mc 6, 34) a beleza e a ledicia da fe.
No relativo ao goberno da Igrexa, o Papa foi moi audaz. Mostrouse moi valente e seguro fronte á miseria dalgúns nos grandes males. E propuxo unha vía pacífica e fiel de superación da crise que arrastra a Igrexa desde fai anos: o que el chamou a “hermenéutica da reforma en continuidade” do Concilio Vaticano II, evitando torpes rupturas que xa se viu a onde conduciron. O seu discurso de 22 de Decembro de 2005 e a audiencia do mércores 13 de Febreiro pasado cos sacerdotes de Roma, insistiron na necesidade desta hermenéutica. Unha hermenéutica que xa deu froitos na Igrexa (a dicir do Cardeal Rouco a canonización da Nai Maravillas, a Beatificación da Nai María da Purísima ou o progreso da causa da Nai María Félix son expresión disto na vida relixiosa feminina, por poñer tres exemplos españois) e na liña da cal enmarcáronse decisións do Papa como o Motu propio Summorum Pontificum que “liberaliza” a celebración segundo o Misal anterior á reforma litúrxica do postconcilio. O seu modo de gobernar, o seu audacia, o seu lucidez ao ofrecer un camiño para a Igrexa cara ao futuro…..resultan ao meu modo de ver consoladores e unha marabillosa invitación a “sentir coa Igrexa” (que diría tamén San Ignacio).
O lema que elixiu o Papa foi “Cooperador da verdade”. E ben que o foi. Non poderei esquecer os incansables alegatos pola paz fronte a cada conflito en case todos os seus Ángelus e Catequesis de mércores. Tampouco as veces que defendeu a vida. Ou a fidelidade á verdade coa que invocou á sensatez dos políticos na Xornada das familias en Valencia, díxolle cara a cara ao Presidente do Goberno de España o que e matrimonio segundo a lei natural, condenou o fanatismo en Ratisbona ou sentenciou que quen legislan contra a recta razón son “unha cueva de bandidos” no discurso do Bundestag alemán. Un modelo a imitar nas pequenas ocasións nas que cada un podemos e debemos cooperar á verdade nas nosas palabras e decisións.
Pero si marabillosas e impresionantes son estas cousas, máis aínda o é a súa actitude fronte ás dificultades, fronte á dor, e fronte ás derrotas. Foi e é un exemplo de firmeza, e de fe na acción misericordiosa de Deus. Mostrounos tamén o modo en que o misterio da Cruz ilumina as nosas vidas. Un exemplo que me impactou foi a dolidísima e esixente carta aos católicos de Irlanda movendo á reparación do dano causado pola pederastia. Fronte ao mal, fronte ao pecado, e a dor que causa…o Papa pide a toda a Igrexa que se ofreza con Cristo ao Pai en reparación e para que veña o seu Reino. Unha actitude que dá sentido e que resulta de gran axuda nos sufrimentos que causa a situación presente do mundo.
Mansedumbre, capacidade de contemplación, audacia, fidelidade…todo saído da sabedoría de Deus. Con esta última característica quixese terminar. O pasado 2 de febreiro, o Papa presidiu a celebración da festa da Presentación con relixiosos de case todas as “familias” en Roma. Nela exhortou a que a fe axudásenos a vivir a sabedoría da debilidade, pois “na limitación e na debilidade humana estamos chamados a vivir a conformación a Cristo, nunha tensión totalizadora que anticipa, na medida posible no tempo, a perfección escatolóxica”. Con esta idea, que ilumina xunto ao recordo de tanto ben vivido e transmitido o seu final como Papa, quédome hoxe, sacando provecho ao estilo ignaciano e poñendo como broche a frase que titula este artigo: Bieito XVI, a sabedoría da debilidade.
Diego Vigil de Quiñones Otero