O documental “A Guerra de Bonito. 20 Anos Despois” , que presenta a Cofradía de Pescadores de Burela, ofrece unha nova perspectiva sobre os acontecementos de xullo do 1994, contados polos seus protagonistas. É evidente que o tempo non curou as feridas do conflito entre boniteros españois e volanteiros franceses, e que tanto España coma Francia temen que se repitan estes incidentes.
Esta acción, financiado pola Unión Europea a través do Grupo de Acción Costeira (GAC-01 ) A Mariña Ortegal, inicia un novo proxecto da Cofradía de Pescadores de Burela para recuperar a memoria histórica e completar o seu Arquivo Histórico, con material audiovisual completo bibliográfico e fondos fotográficos.
O traballo foi realizado pola produtora burelesa Arracada Produccións e dirixido polo xornalista galego Carlos Portas, ex correspondente en Bruxelas da TVG. O audiovisual está baseado nun traballo de documentación obxectiva e completa, con gravacións en dez cidades de Galicia, Asturias, Cantabria, o País Vasco e da illa francesa de Yeu. De alí era o volanteiro “The Gabrielle ” remolcado ata Burela por pescadores españois no que foi o punto máis álxido e tenso no diplomático daquel enfrontamento.
Ademais, o documental presenta imaxes inéditas rodadas no mar polos propios pescadores galegos e vascos, e coas que saen á luz algúns dos momentos máis violentos de tales incidentes graves que, por sorte, se saldaron sen vítimas.
Entre os protagonistas do vídeo están persoas que ocupaban cargos importantes naqueles anos, coma o que foi conselleiro de Pesca da Xunta de Galicia, Juan Caamaño; o Capitán Marítimo de Burela da época, Bernardo Rodríguez; eurodeputado Daniel Varela. Tamén participaron os que viviron os feitos en alta mar, coma o burelense Francisco Rivas Fernández – ” Paco de Neto ” – que se erixiu portavoz da flota ; ou representantes de pescadores de todas as provincias do Cantábrico.
Dúas décadas despois, Fernández Rivas ten sentimentos atopados; xa que sente ” tristeza, polos acontecementos en si” que entende que “poderían terse evitado”, pero á vez sente “alegría, por ver o mar libre das cortinas da morte”.
En Francia non perdoan
Ademais, o documental conta coa intervención de Bernard Groisard e Fabrice Groisard, armador e patrón de “La Gabrielle “, respectivamente, que tamén ofrecen a súa versión dos acontecementos. En L’ile d’Yeu, na costa atlántica francesa, tampouco se esquecen os feitos, e acusan ós españois de ter cometido un acto de piratería.
“Como pode haber persoas que están dispostos a matar por un peixe?” se pregunta molesto o patrón de “La Gabrielle “, Fabrice Groisard, que conta ante a cámara que tivo que saltar do barco para unha patrullera francesa, porque a súa vida corría perigo. “Nunca lles perdoarei esa abordaxe”, confesa na súa entrevista con Carlos Portas.
O seu tío e propietario da embarcación, Bernard Groisard, suscribe as palabras do patrón e censura o que entende como “arrogancia” de mariñeiros españois que “procuraban manter toda a pesca da bonito para eles”.
Estas acusacións son rexeitados de inmediato polas autoridades e pescadores españois, que insisten en que os volanteiros franceses incumprían as normas europeas de faenar con redes de ata dous quilómetros e medio, e ata chegaron a medirles mallas “de 20 quilómetros que eran un perigo para a navegación, xa que non as sinalizaban”, segundo a denuncia do ex- conselleiro Juan Caamaño.
Alertan dun novo conflito
Unha das poucas semellanzas entre os boniteiros españois e franceses descubrindo o documental é o dano que fan os grandes arrastreiros á pesca e que pode levar a unha segunda guerra do bonito, segundo os profesionais do mar.
“Haberá sangue cos pelágicos”, prevé preocupado Rubén Trueba, capitán do “Novo libe” de Santoña, que ve similitudes entre a situación actual e os eventos que levaron ao que el viviu no mar hai vinte anos. Idéntico temor expresa José Basilio Otero, patrón maior da Cofradía de Pescadores de Burela , advertindo que “é un problema moi urxente” e que “se non vai máis lonxe é porque a flota de pesca española do bonito é escasa na actualidade”.
A presentación do documental será o venres 30 maio ás 20:30 na Casa da Cultura Burela. Trala exhibición será depositado nos arquivos histórico da Confradía de Pescadores de Burela para que poidan ser distribuídas copias de DVD entre as persoas que todos os anos visitan as súas instalacións.