Precisamente, este incumprimento nos deslindes, regulado no artigo 11.4 da Lei 13/89 que rexe tanto a propiedade como o estado legal destes espazos forestais, é o que provoca que os propietarios que queren dar un uso a estes terreos, teñen que afrontar con fondos propios este proceso na vía xudicial; un gasto que, na Mariña, pode superar os 2 millóns de euros, pois o territorio forestal abarca unhas 21.500 hectáreas, e o prezo do deslinde está fixado en 100 euros por cada unha destas unidades. Deste xeito, o municipio máis afectado, segundo datos facilitados pola propia Consellería, sería O Valadouro con 4.506 hectáreas, Ourol con 4.221, Mondoñedo con 3.462; Viveiro con 2.578; Cervo con 2.116; e Trabada con 1.814.
Para elo, consideran fundamental que o Executivo poña en marcha, en primeiro lugar, unha liña de axudas para todos aqueles propietarios de máis de 25 hectáreas que teñen que facer uns Plans de Ordenación. E é que, “este pasotismo ou falla de previsión”, explicaron, trae como consecuencia casos como o da parroquia de Viloalle (Mondoñedo), nos que os propietarios se ven absolutamente impotentes para demostrar a titularidade das mesmos, e se atopan, por exemplo, con que se queren facer algún tipo de aproveitamento como pastos ou forestal poden invadir o monte comunal, debido a que descoñecen a delimitación de onde remata a súa finca privada e de onde comeza a zona de man común, que é propiedade de todos os comuneiros que a integran. Somentes este cuestión pode supoñerlles aos propietarios enfrontarse a causas xudicias con elevados custos, que poden superar os 3.000 euros, e incluso a non poder escriturar ou vender estes bens que sempre foron da súa propiedade.
Diante a gravidade da situación, lamentaron que o Goberno galego, que é a administración coas competencias directas en Medio Rural, non contemple ningunha partida específica tal fin, pois este sector representa o 3% do PIB lucense e xera uns 15.000 postos de traballo na provincia. Precisamente, os aproveitamentos forestais son, a pesares da crise, os que teñen unha maior relevancia económica, pois a súa facturación anual na provincia é duns 280 millóns de euros. Isto evidencia, indicou Santín, que “o monte ben xestionado non só crea riqueza, senón que conserva o medio ambiente, evita os incendios e axuda a fixar poboación no rural”.
Condonación da débeda
Así mesmo, os problemas que lles está a ocasionar a Xunta ás comunidades de montes que teñen os seus terreos conveniados ou consorciados, reclamándolles a débeda polos traballos os distritos forestais realizaron en terreo comunal durante os últimos anos, foi outra das preocupacións que plantexaron os asistentes ao encontro. A este respecto, Jacobo Feijoo sinalou que esta é unha medida “inxusta”, de tal xeito, que avogou pola condonación deste descuberto, xa que, ademais de se solventar o problema, pois moitas non teñen recursos para facer os pagos, se evitaría que estas agrupacións se poidan ver obrigadas a asinar un contrato de xestión cunha empresa forestal privada a partires de agosto de 2016, tal e como recolle a lexislación vixente. “Non hai razón legais, xurídicas e técnicas para non conmutala”, argumentou o secretario de Desenvolvemento Rural, quen engadiu que a lexislación estatal si recolle esta posibilidade”. “A xestión privada dos montes, en todo caso debe de consensuarse, contar co visto bo dos comuneiros e equilibrarse cos beneficios sociais que aportan á comunidade”, sostivo.
Recuperar as políticas do bipartito
Por elo, tantos os socialistas como o responasable de UUAA defenderon a recuperación das políticas encamiñadas polo bipartito, coas que na Mariña se ordenaron 3.550 hectáreas, fronte ás 727 tramitadas do actual Goberno, e avogaron por unha ordenación do territorio rural, que debe ser consensuada no ámbito político con axentes do sector: propietarios forestais, industrias da madeira, operadores de biomasa, etc. Asimesmo, explicaron, tamén se debe avanzar no incremento da superficie de espazos forestais protexidos; en garantir a conservación dos bosques naturais e en fomentar o uso da biomasa con fins enerxéticos. En definitiva, concluiu, “trátase de promover unha xestión do monte baseada en múltiples usos máis aló da produción da madeira que os convirta ademais en xeradores de riqueza, e onde o elemento clave sexan as persoas desa comunidade”.
Estas foron a principais conclusións que se extraeron do encontro, impulsado pola executiva provincial e o sindicato agrario, e que contou cunha ampla participación dos propietarios de montes da Mariña. E é que unha incorrecta ou ausencia de ordenación destes espazos provoca “desviacións en relación coa planificación destas superficies”, entre outras cuestións porque a administración galega tampouco a acompaña da correspondente dotación orzamentaria.