Nos tres quinquenios que levamos do século XXI, houbo un proceso de converxencia de Galicia co promedio da Unión Europea no período 2001-2009 (no que pasamos dun 75% a un 92,3% en renda por habitante) pero desde 2010 houbo unha reviravolta: comezou unha nidia diverxencia e a nosa renda per capita retrocedeu ata un 83% do promedio da UE, que era a porcentaxe que Galicia acadara xa en 2004.
Velaí unha década perdida na nosa andaina para chegar aos ingresos medios por habitante da Unión Europea… nese tecer e destecer no pano da nosa economía, como se quixese que repararamos, unha vez máis, nos fermosísimos versos de Xosé María Díaz Castro sobre Galicia-Penélope.
Parece que en 2015 imos polo mesmo camiño.
Ata agora só temos os datos de evolución do PIB do primeiro trimestre de 2015: o crecemento español respecto ao mesmo trimestre do ano anterior foi do 2,7%, o triplo do galego (0,9%); por máis que as lentes de aumento do optimismo do oficialismo lle fagan ver a quen as leva postas unha Galicia no país das marabillas, as frías estatísticas din outra cousa.
A industria (-0,4%) e, sobre todo, o sector agro-gandeiro (-0,9%) tiveron un comportamento negativo neste primeiro trimestre de 2015; esta última porcentaxe macroeconómica agacha a realidade da grave crise das explotacións gandeiras de Galicia, que están a recibir un prezo polo leite que está no mínimo desde 2009, por baixo do custo de produción. Atrás queda a estragada posibilidade de formar un gran grupo lácteo galego e experiencias tan desastrosas na utilización do diñeiro público nos últimos anos como a da Xunta de Galicia nunha coñecida planta de produción da Terra Chá.
Un factor clave para explicar a gran diferenza na evolución do PIB entre Galicia e España (crecemento cunha relación 1:3) está a ser a demanda interna; dentro dela, cómpre analizar a variación do compoñente máis importante cuantitativamente, que é o consumo das familias (cun peso do 80%): medrou na nosa nación no primeiro trimestre de 2015 un 1,3% mentres que a media estatal foi do 3,4%.
Menos persoas traballando… e peor retribuídas
A poboación ocupada de Galicia ao remate de 2014 era un 0,2% menor que un ano antes mentres que a media estatal subiu un 2,5%; velaí un factor clave para explicar a caída da demanda interna.
Ademais, o custo laboral por hora efectiva de traballo en 2014 foi un 12´8% maior no Estado español que en Galicia, polo que se xera unha menor demanda aquí, ao retribuír moito menos o factor de produción traballo.
Se a iso lle engadimos que tamén a pensión media de xubilación é moito menor en Galicia que no promedio español, teremos identificadas tres das causas do noso menor consumo privado.
O iglú da poboación ocupada no sector público
A conxelación salarial da poboación empregada no sector público, ano tras ano, desde o comezo da gran recesión de 2009, non fixo tampouco a súa achega á suba da demanda interna, e desde o seu iglú cadaquén intenta facer milagres coa súa conxelada paga.
Cómpre subliñar un factor diferencial de Galicia respecto das retribucións do persoal ao servizo da Administración Públicas noutras nacións e rexións do estado español: trala eliminación da paga extraordinaria de 2012, a maioría das comunidades pagaron as seguintes “pagas extra” con normalidade… pero a Galicia non chegou esa “normalidade” e, un semestre tras outro (e van cinco consecutivos) a poboación ocupada no sector público está a recibir só a metade do que por dereito tiña recoñecido.
Mesmo no 25% que se recuperou en 2015 da paga extra de Nadal non pagada en 2012, a Administración Pública galega “deu a nota”; o persoal ao servizo da administración estatal que traballa en Galicia (en competencias non transferidas á administración pública galega) cobrou ese 25% en xaneiro pero “o persoal da Xunta” cobrou daquela só un 12,5% … e o outro 12,5% no segundo trimestre do ano, o que ocasionou un aprazamento en moitas decisións de compra das familias… unha nova achega para que o total do consumo privado en Galicia medrase no primeiro trimestre de 2015 só un 1,3% (fronte ao 3,4% medio estatal) e a nosa economía seguise a viaxar no furgón de cola do comboio estatal.
Manuel Roca.