Pódese decir que, de sempre, se celebrou en Foz a festa de Carnestolendas. Ao menos, dende comezos do século XX temos constancia de cómo entón se orgaizaban comparsas que levaban polas rúas a ledicia de cancións compostas para a ocasión que, ás veces, tiñan soado éxito.
No 1910 ( hai 108 anos…!) Xosé Ramón “da Cangalla”, “Carallán”, Juan María Néciga, “O Xuez”( ou sexa, meu pai), e outros amigos, formaron unha charanga que levou a ledicia carnavaleira mais alá do seu contorno: pasaron a ría e percorreron a Mariña (entón delimitada entre Celeiro de Mariñaos e Reinante), levando no repertorio unha canción que resultara moi exitosa: “Al correr el Carnaval , es cosa linda y corriente que se divierta la gente sin causar a nadie mal. Esto es para no dudar : nuestra venturosa tierra, todo lo bello que encierra es para hacernos gozar. Ay!, qué muchachitas las de este pueblo;ay! qué salero, viva el humor:mientras que haya chicas tan bellas, es para ellas el tierno amor. Sin ti no puedo vivir, dulce encanto de mis ojos; escúchame sin enojos y no me hagas más sufrir…. ¡Vivan las muchachas que saben amar… ¡Viva la alegría!¡Viva el Carnaval…!”.
O esforzo da camiñada a pé, por camiños e corredoiras, tivo a súa recompensa: chegaron a unha casa na que, con pantragruélico xantar, celebrábase a chegada dun “habanero”, a cuxa festa familiar foron convidados. A lembranza da celebración, en tempos de despensas tan esgotadas, duroulles polo resto das súas vidas…
Un magnífico coro para celebrar o Entroido de 1934 fora artellado por Bustamante, o laredano que en Foz casara con Eugenia Oroza, e que dez anos mais tarde fora unha das 12 víctimas que formaban a tripulación do “Jesús Nazareno”; naufraxio , dado o número delas, mais dramático da historia mariñeira do noso pobo. Nesta ocasión o coro presentaba a novidade da canción-protesta “El nuevo poblador” que pasaría a formar parte das cancións populares que se cantaban a cotío na nosa vila, aínda que, por moitos anos, as circunstancias obrigaban a facelo de xeito semi-clandestino..
Numerosas foron as persoas que cada ano por rúas e xuntanzas facían alarde do seu enxeño e ledicia, e foron pezas principais para manter vivo o espíritu do noso Entroido. Pero os tempos cambearon e ás exhibicións de humor e enxeño de antano, con pobres aditamentos decorativos, recuperados dos fondos dos vellos arcóns e armarios, alí esquecidos; ofrécese agora o espectáculo deslumbrante de grupos, comparsas e charangas; carrozas e personaxes nun impresionante desfile de luz, cor e sons que convirten os Carnavais de Foz, sen dúbida, nos mais atractivos da bisbarra.
Lector amigo; dona ou cabaleiro: ogallá os disfrutes, con saúde, outro mogollón de anos…
