A devandita obra presentábase na vila de Ferreira o 6 de setembro de 1998, no Pub Atalaia, con grande éxito e nutridas fileiras de lectores á espera dun exemplar asinado polos tres coautores.
Xesús Pisón, Isaac Ferreira e Manuel Lourenzo realizaran unha minuciosa e metódica recolleita de narracións por todas as parroquias da comarca do Valadouro. A angueira prolongárase durante anos, quizais décadas, e o que comezara coma un estudo de campo, acabaría por se converter nunha obra literaria de referencia para a sociedade valadouresa.
Aquel libro de 130 páxinas, ilustrado por Xesús Pisón e editado polo desaparecido selo A Nosa Terra, suporía o arquivamento dun patrimonio que, irremediabelmente, se esvaía coa desaparición das derradeiras xeracións que acreditaron nun tempo remoto en que os animais falaban.
Xesús, Isaac e Manolo son os artífices dunha obra que atesoura, amais de contos, anos de camiños tripados, innúmeros fogares visitados e astutas sondaxes a unha veciñanza que en moitas ocasións, avivecía con pudor a memoria da oralidade.
O éxito do libro resultará rotundo e en xaneiro de 1999 verá a luz a segunda edición, a última comercializada pola editora viguesa, pois en outubro de 2005 será Ediciós do Castro quen reedite a obra.
A dedicación incansábel dos tres investigadores fará que o corpus primixenio teña experimentado nesa altura un notábel crecemento, polo que aquela nova edición, corrixida e aumentada, vai incluír 306 relatos, cento vinte máis ca nas dúas edicións anteriores.
Tres edicións polo tanto, completaron –por agora- a traxectoria desta compilación de tesouros orais.
As tres Anas de cabelos dourados, a Zarrulada, os Pagaíños, unhas bruxas de a cabalo de vasoiras de xibarda e centos de encantos e seres míticos, todos con morada no subconsciente valeco, poboan as páxinas dunha obra que se erixiu en semente creativa, pois dela obtivo inspiración o artista plástico Xosé Blanco, quen é autor do álbum Gravuras de Contos do Valadouro, obra publicada por Ediciós do Castro no ano 2000 e presentada na Finca Galea un ano despois, nunha xélida noite de decembro á calor dunha chocolatada.
Unha mostra das ilustracións incluídas nesta obra, foi presentada no castelo do Castrodouro na primavera de 2005, nun completo evento onde as creacións de Xosé Blanco propiciaron novas disertacións dos tres compiladores. Tal exposición púidose contemplar durante varios veraos nos muros da torre alfocesa.
Contos do Valadouro outorgoulle ao val dos infindos mitos un mapa máxico deseñado por Isaac e Manuel, a conciencia dunha identidade cultural homoxénea por riba de divisións artificiais, e mesmo a restauración de ducias de topónimos que deixaran de ser invocados. Incluso, favoreceu o rexurdimento dalgún lugar que habita unicamente na memoria liminar do pobo, tal é o críptico Rego Bailouro.
O “Libro dos Contos” exerceu un influxo proverbial na sociedade valeca, incidiu considerabelmente na liña pedagóxica dos centros escolares locais (o célebre título vén supondo un manual de cabeceira nas aulas valecas) e potenciou o sentimento de pertenza a unha comunidade; do mesmo xeito, puxou en prol do orgullo de compartirmos un pasado e unha cultura que non sempre reivindicáramos con firmeza. Boa proba de todo isto é que dous decenios despois, o público lector aínda trata de adquirir exemplares nas librarías do val.
En conclusión, o “Libro dos Contos” operou como título fundacional da literatura do Valadouro.
Vinte anos despois, somos moitísimos os lectores (valecos e non valecos) que continuamos a nos aventurar por unhas páxinas xa lidas e relidas, descubrindo no entanto, presenzas inesperadas: un trasno con fasquía de xato, algún demachiño laúdo, aquela misteriosa luz chamada A Mosa… e en definitiva, centos de arrepíos que onte foron superstición e hoxe supoñen imperecedoiro patrimonio cultural.
Lionel Rexes