Martínez-Sierra sinala que durante séculos, as recuas de arrieiros maragatos percorreron os principais portos da Mariña na procura de peixe para abastecer as cidades e vilas do interior do Estado, especialmente Madrid. No camiño de ida traían produtos de terras de secaño moi apreciados na comarca, ben pola súa escaseza aquí, ou ben pola súa calidade superior debido ás condicións climáticas, garantindo así que non viaxasen baleiros en ningunha das dúas direccións.
Os maragatos, procedentes da comarca leonesa da Maragatería, cuxa capital se corresponde coa cidade de Astorga, non comezaron a estabelecerse na Galiza até finais do século XIX, como consecuencia da chegada do ferrocarril. Neste época, creouse na Mariña un especie de cadea migratoria onde os elos se foron asentando ao longo das principais rutas ou camiños da comarca, desde a parada de ferrocarril máis próxima, que era Rábade.
O palestra de Martínez-Sierra achegará información sobre algunhas das familias de orixe maragato que se emprazaron na Mariña. Así, entres estes, falará dos Rodríguez Alonso de Lourenzá, dedicados aos negocios do xamón; dos Morán de Mondoñedo, empresarios do transporte cuxo negocio continúas os seus descendentes; dos Xan Netos de Mondoñedo, propietarios de Almacéns Otero; dos Blas Otero de Cervo, titulares do Almacén; ou dos Nistales, empresarios do transporte e fundadores da Empresa Ribadeo e dos Morán, comerciantes emprazados en Ribadeo.
As catro familias maragatas de Foz
Martínez-Sierra explicará a relación dos maragatos con Foz a través catro familias, cuxos descendentes continúa relacionadas coa localidade. Una delas, residía na Plazuela, nun vivenda situada fronte á actual á Casa da Cultura, sendo o primeiro membro da mesma que chegou a Foz Antonio Alonso Rodríguez. Outra, emprazouse na zona do porto, primeiramente no inmóbel que despois foi o bar O Lar, e tivo como primeira a Jesús Rodriguez. Juan Francisco Morán tivo a súa vivenda no barrio focego de Vilaxoane e Esteban García Seco en Nois.
Vidal Martínez-Sierra, licenciado en Veterinaria e funcionario da Xunta da Galiza e alcalde de Lourenzá entre 1999 e 2012, desenvolve unha intensa labor como investigador sobre a historia da comarca da Mariña. Neste sentido, algúns dos obxectos do seu estudo son as empresas de transporte de viaxeiros na comarca, a emigración mariñá a América latina ou sociedades agrarias no período da I Restauración.
A literatura de tradición oral na Mariña
As xornadas continúan o mércores 30 de xullo ás 20:30 cunha palestra do escritor e cronista oficial de Antonio Reigosa. Na súa exposición, percorrerá o variado repertorio temático dos principais xéneros (mitos, lendas, contos, romances, cántigas…) da chamada literatura popular de tradición oral que forneceron ao longo do tempo os concellos que conforman a comarca da Mariña. A palestra de Reigosa permitirá recuperar algunhas das lendas e contos máis caros para os mariñaos.