A celebración das vésperas de San Xosé ten na cidade de Ferrol un tradicional e singular engado e brillantez, cun especial tinte romántico, pois arrodease dos elementos para que sexa así: a música, a nocturnidade e a moza belida asomada ó balcón. Na “Noite das Pepitas” grupos musicais- guitarras, laúdes, bandurrias e violíns- saen á rúa e rondan a estas coas súas cancións, percorrido que remata diante do concello e alí celébrase o anual concurso de rondallas. Ferrol foi, de sempre, terra de músicos; e a existencia de bandas militares non foi allea a tal realidade. Acaso algún lector lembre, con nós, nomes de vellas orquestras que tanto abundaron naquela bisbarra e que hai arredor de medio século gozaron de grande sona: “Bellas-López”, “López-Malde”, “Bellas-Farto”, “Saratoga”, “Copacabana”, “Beceiro”, “Lamas-La Piña”, “Los Players”, “Trébol”…Dende moi vello a afección coral prodigouse nos pobos da ría ferrolá, onde “Toxos e Frores”, decano dos coros galegos, nacía en 1915. O gusto por interpretar as tonadas de moda deriva á creación de colectivos que xorden cara ó Antroido e San Xosé. Moitos dos cantores eran traballadores dos estaleiros e o nome de Xosefa abundaba entre as familias e as noivas. Os grupos de amigos, que se xuntaban en barberías e tabernas, terían así ocasión de amosar o resultado das horas de ensaio, formando colectivos para ofrecer as melodías ás mulleres amadas e, acaso sen sabelo, dar orixe a un espectáculo coral e musical da maior aceptación popular, que aínda hoxe esperta grande interese.
Dende aquel fermoso vals de 1898, cuxos primeiros versos din: “ Cuando la luz duerme / el céfiro calla./ Si de una rondalla / oyes el rumor,/ escúchala y deja/ que su amante trova/ lleve hasta tu alcoba / los ecos de amor” ata hoxe, son centos as cancións que, dun xeito romántico, cortés e nostálxico, cantan a fermosura e o engado da muller ferrolá. Hai preto de 60 anos o cronista foi testemuño presencial…
Suso Fernández