As III Xornadas Etnográficas da Mariña celebraranse en Barreiros do 30 de maio ao 1 de xuño cunha ampla programación arredor da música, o baile e o traxe tradicional galego

Xabier Díaz, Tumba e Dalle, Lagharteiras ou Unto Vello son algúns dos nomes destacados dun cartel que combina concertos, relatorios, exposicións e foliada

Barreiros, 22 de maio de 2025. A Asociación Tecedeira vén de presentar o programa completo das III Xornadas Etnográficas da Mariña (XEAM), que se desenvolverán en Barreiros do 30 de maio ao 1 de xuño, co apoio da Vicepresidencia da Deputación de Lugo e o Concello de Barreiros.

Tras o concerto da cantora galega Su Garribo Pombo o pasado venres na Praza do Concello a modo de antesala das Xorrnadas, a asociación deu a coñecer o programa completo deste encontro que se reafirma como un referente para a posta en valor da cultural tradicional galega na Mariña lucense.

O deputado de Mocidade Daniel García encadrou “o apoio á organización das Xornadas na colaboración que a Vicepresidencia da Deputación de Lugo mantén co tecido asociativo para extender a actividade cultural por todo o territorio” e celebrou “a consolidación destas Xornadas sobre a música, o baile e o traxe tradicional galego na Mariña, como unha cita festiva pero tamén con vontade divulgativa”.

Neste sentido, recordou que “xunto ao traballo de músicos e investigadoras, o tecido asociativo vinculado aos grupos música tradicional tiveron un papel fundamental na conservación e na transmisión da nosa tradición musical, algo que recoñece e se pon en valor tamén no programa das Xornadas”.

A alcaldesa de Barreiros Ana Ermida sinalou que “para o Concello de Barreiros é un orgullo e un luxo albergar as Xornadas, coa presenza de persoas moi importantes no mundo da tradición e da cultura galega e que veñen a reforzar o traballo que se fai neste concello desde hai moitos anos por parte de asociacións como O Arco da Vella”.

A rexedora incidiu en que “a cultura tradicional non pode quedar nos museos, se non que debemos entendela como unha cultura viva e potenciar estas actividades que a proxectan e a trasladan ás xeracións que veñen por detrás, creando un sentimento de pertenza a un pobo que nos identifica e nos representa”.

Programa

Tras a apertura institucional a cargo da alcaldesa Ana Ermida, a programación dará comezo o venres 30 coa actuación de Tumba e Dalle, grupo mariñao que interpretará un repertorio baseado nas músicas recollidas na Mariña, facendo da oralidade e da transmisión local o seu punto de partida.

O sábado 31 estará centrado no coñecemento e na celebración das expresións culturais do territorio. O músico e investigador Xabier Díaz compartirá a súa experiencia nas recollidas de campo no encontro titulado Metendo as mans na terra. Seguiralle unha visita guiada á exposición “Tecedeiras, arte e talento na sombra”, unha mostra de pezas do enxoval doméstico tradicional pertencente á colección de Manuel R. Calviño.

A tarde continuará co relatorio da gaiteira e musicóloga focega Xiana Teixeiro, que afondará na historia dos cuartetos mindonienses Os Pacheco e Os Veigas. A xornada culminará coa tradicional foliada/polavila, con agrupacións da comarca como O Arco da Vella (San Miguel de Reinante), Amado Lar (O Valadouro), As Ferriñas (O Vicedo), Osorio Gutiérrez (Lourenzá) e A Chocolateira (A Pontenova), e os concertos de Unto Vello e Lagharteiras, estas últimas recoñecidas polo seu traballo continuado na recuperación e reinterpretación do repertorio das cantareiras galegas.

O domingo 1 de xuño o protagonismo recae novamente na exposición e na memoria sonora, coa escoita dunha gravación histórica do gaiteiro Hermógenes, recollida por Quique Penabad nos anos 80 en Barreiros, que será reinterpretada polos gaiteiros de O Arco da Vella. Pechará a xornada a presentación do libro “Cantareiras” de Icía Varela e Xosé Manuel Varela, que percorre a tradición musical das pandeireteiras desde a terra de Nemancos ata Bergantiños e Cerqueda. A clausura celebrarase cunha mostra etnográfica na Praza do Concello, coa participación de O Fiadeiro (Vigo) e O Arco da Vella (San Miguel de Reinante).

As Xornadas, cunha imaxe deseñada polo artista mariñao Davixino, consolidan o seu papel como espazo de encontro interxeracional, reflexión colectiva e celebración viva da cultura e música tradicional da Mariña e do conxunto de Galicia.