Ao achegarse o 16 de xullo, solemnidade da Nosa Señora do Carme, o noso corazón énchese de alegría e gratitude ao contemplar a María como Estrela do Mar e protectora de tantos crentes que a rezan constantemente na tribulación. Especialmente as xentes do mar, un mundo tan diverso e plural, que a mira e implora con devoción singular. Durante estes días non son poucos os lugares da nosa xeografía nos que será procesionada e engalanada nos barcos cos rituais de bendición e pregaria.
María convértese sempre en guía e esperanza. Como os bispos españois dicimos na mensaxe para esta Xornada das Xentes do Mar, “vós, que coñecedes de preto a incerteza das travesías, a forza das mareas e a fraxilidade da vida no mar, sabedes tamén o que significa confiar nunha presenza que acompaña, protexe e sostén”. Así se manifesta nas imaxes que presiden os postos importantes dos vosos barcos, os ritos de entrada e de saída nalgúns dos nosos portos, os nomes que elixides para os vosos fillos, os ritos que aprendestes dos vosos maiores e moitas outras formas de pertenza e devoción. A relixiosidade mariñeira é moi especial e fai que María sexa para vós “faro na noite, estrela que guía aos navegantes, consolo na soidade e fortaleza na dificultades, colo tenro de amparo e compañía na distancia”.
A vida no mar é unha escola de fortaleza, onde se forxan inmensos desafíos. Con profundo agarimo e gratitude, véñenme á memoria os encontros que tiven durante a visita pastoral con mariscadores e confrarías de pescadores. Son moitos os retos no mundo do mar que me contastes e que tedes que afrontar vós e as vosas familias. Retos e desafíos varios que van desde a distancia dos seus seres queridos á dureza física e mental do traballo, a incerteza das condicións meteorolóxicas, as regulacións e os mercados, a precariedade laboral nun sector tan volátil, e o risco inherente a cada xornada. Ás veces, a soidade a bordo e a falta de apoio en tripulacións multiculturais poden facer que a travesía sexa aínda máis pesada. Nestas condicións non son infrecuentes situacións complexas de saúde mental e desarraigamento social. Os problemas agrávanse ante a falta de substitución e as cuestións referidas á xestión responsable dos recursos pesqueiros e naturais para o coidado da casa común. Ante todas estas cuestións temos que estar atentos toda a sociedade, especialmente as administracións públicas. Tamén como Igrexa queremos vivilos convosco, acompañalos e iluminalos.
E no medio destas realidades complexas, a devoción á Virxe do Carmen non é unha simple tradición, senón un auténtico refuxio. Para as xentes do mar, ela é o faro que disipa a escuridade, a presenza maternal que acompaña na tempestade e a intercesora poderosa ante Deus. A Virxe do Carmen é a súa Estrela do Mar, a que lles dá un sentido de orientación cando todo parece incerto. Nela atopan non só protección, senón tamén un exemplo de fe
inquebrantable que lles anima a perseverar. Ela, que estivo ao pé da cruz, acolle a vosa dor e ábrenos á esperanza.
Gustaríame animarvos neste día para renovar especialmente esta virtude. Se hai unha que adorna ao mariñeiro é a esperanza de voltar a terra firme. Que tamén nós cultivemos e non perdamos a “esperanza que non defrauda” e da que está tan necesitado o noso mundo. A esperanza de sabernos sempre en travesía cara a unha meta, con María ao noso lado.
Sexamos tamén portadores de esperanza para todos, especialmente ás xentes do mar. O seu traballo é vital para a nosa sociedade, e o seu esforzo merece o noso recoñecemento e apoio. As nosas oracións e as nosas accións concretas de solidariedade poden ser ese sopro de esperanza que necesitan para continuar a súa travesía. Nese sentido, gustaríame que a presenza dun futuro centro “Stella Maris” na nosa diocese, promovido pola delegación de Pastoral do Mar, con voluntariado e axentes preparados, sexa signo concreto de esperanza para as xentes do mar, mostrando unha Igrexa que acolle e se preocupa polas necesidades de toda persoa e contribúe así á acollida, escoita e evanxelización.
Parabéns nesta festa da Virxe do Carmen. Que a devoción á nosa Nai nos impulse a unha esperanza activa, que se traduza en amor fraterno e na construción dun mundo máis xusto e solidario.
O voso irmán e amigo,
Fernando García Cadiñanos
Bispo de Mondoñedo-Ferrol