Foz, 31 de xullo, 2024. As xornadas de historia de Foz organizadas pola asociación cultural A Pomba do Arco féchanse hoxe o xoves 1 de agosto as 20:30 cunha palestra sobre A Mariña entre os séculos I e IV que se desenvolverá na casa da cultura “Poeta Manuel María” de Foz. A conferencia será pronunciada por Antonio Rodríguez Baixeras.
Antonio Rodríguez Baixeras, natural de Ribadeo pero ligado familiarmente ao concello de Foz, e máis concretamente a parroquia de Nois, é doutor en Historia, destacando polos seu traballos sobre a Idade Medio, moi particularmente polos seus séculos iniciais. Neste liña, atesoura unha longa traxectoria como investigador, cunha abondosa bibliografía.
A palestra fará un percorrido polas terras da Mariña no período da romanización, desvelando as referencias a esta comarca nas fontes clásicas dos autores do período e percorrendo as pegadas dos romanos na zona. A este respecto, Baixeras destaca a “interesante información dos escritores romanos da época que falaron da xeografía ou a poboación da Mariña”.
Baixeras indica que “pola comarca Mariña non discorría ningunha calzada romana importante, e estas son concibidas como eixos de todo o proceso de romanización o que explica a ausencia de referencias á zona nos mapas ao uso referentes”. Porén, desvela que as “referencias ao período na documentación da época, na cartografía e na arqueoloxía permítenos facer un composición sobre ese momento”.
O relator das xornadas de historia deste xoves apunta que “afortunadamente mapas máis especializados como o da Tabula Imperii Romani da Unión Académica Internacional (1.991) acredita a pegada romana sen ningún xénero de dúbida en Bares (Mañón), Cadabarcos (Mañón), Montoxo (Mañón), Praia de Area (Viveiro), Cadramón (O Valadouro) Mondoñedo, A Espiñeira (Foz) e Fazouro (Foz)”.
A Espiñeira acolleu durante a época romana un dos meirandes xacementos de ouro da Galiza, cuxa explotación rematou, probablemente, por volta do século III. A mina foi unha das máis grandes da época na Galiza, sumando máis de 150 hectáreas entre os concellos de Foz e de Barreiros, sendo propiedade do Imperio Romano e estando catalogada desde 2014, grazas ao labor de Mariña Patrimonio.
A arqueoloxía confirmou, tamén, a presenza dun embarcadoiro do período romano na praia da Pampillosa na desembocadura do río Ouro, en Fazouro, nas proximidades do castro do mesmo nome. Neste sentido, a súa existencia incide nas relacións económicas entre a área da Mariña é outro territorios integrados no Imperio Romano.
Baixeras sinala que “na charla faremos un pequeno percorrido por estes e outros lugares, facendo especial énfase na análise de aspectos monumentais dos castros romanizados como saunas e fortificacións”. A este respecto, destaca a importante rede deste tipo de asentamentos en todo o concello de Foz.
As pegadas romanas pódese seguir, sen ir máis lonxe, no castro de Fazouro. Así, por exemplo durante unhas das escavacións do enclave, apareceron, entre outros materiais, unha moeda romana de Antoniano, unha fíbula, restos cerámicos e un muíño circular que permite datar o castro entre os séculos I a.C e III d. C.
As delegacións municipais participan neste acto solemne que mantén viva a devoción pola patroa da cidade de Mondoñedo e reforza a unión entre os concellos da contorna. Mariña Gueimunde subliñou que «para Viveiro é unha honra participar nesta celebración tan arraigada que une ás nosas vilas a través da tradición e da cultura». Engadiu que «é fundamental preservar estas manifestacións colectivas que forman parte da nosa identidade e que fortalecen os lazos de fraternidade entre os pobos veciños».
O encargado de dar a saída foi o alcalde, Dani Vega, que estivo acompañado pola concelleira de Igualdade, Begoña Sanjurjo, e pola presidenta de Acisa, Carmen Cruzado. Por diante 21 quilómetros de percorrido por paraxes espectaculares ata chegar á meta na praia das Catedrais. A proba desenvólvese nunha tarde soleada e moi calorosa.
O evento está organizado pola asociación de veciños da parroquia, co apoio do Goberno galego. Arias puxo en valor o traballo do colectivo organizador para "facer medrar este evento ano tras ano, consolidándoo en soamente tres anos como unha das citas destacadas no calendario festivo da comarca".
Na xuntanza, que tivo lugar no Departamento Territorial da Xunta en Lugo, avaliouse a posibilidade de establecer vías de colaboración para mellorar as infraestruturas rurais da localidade. A maiores, estudouse a situación dos instrumentos de mobilización da terra agraria que se desenvolveron na localidade e afondouse na mellora da súa xestión forestal.
O evento comezou cunha misa na igrexa parroquial e unha actuación musical a cargo do grupo de gaitas Axóuxere de Roupar. A continuación, tivo lugar o tradicional xantar no pavillón municipal e o recoñecemento ao home e á muller de maior idade. Carmela López subliñou que “máis dun terzo do noso orzamento vai para políticas sociais: para que o Servizo de Axuda do Fogar chegue a quen o precise; para que a Teleasistencia funcione 24 horas ao día, porque a tranquilidade das familias tamén é importante; e para ofrecer residencias públicas no rural, garantindo que ninguén teña que marchar da súa terra para recibir os coidados que merece”.
A clínica focense comprométese coa entidade laranxa e segue garantizándonos o bo estado de saúde dos nosos dous planteis.
Na reunión tratáronse as principais necesidades do municipio e exploráronse posibles vías de colaboración desde a Xunta para levar a cabo iniciativas conxuntas, no marco do compromiso do Goberno galego co eido local.
