Burela, 11 de setembro, 2020. As 4 principais organizacións (A Garda, Burela, Marín e Vigo) fan unha “chamada de auxilio” ante a Administración Central. Por unha banda, os problemas para comercializar o marraxo dientuso desde a súa inclusión no anexo II de CITES, e por outro, a caída histórica de prezos da quenlla, a súa principal especie, xunto á inestabilidade na demanda de produtos, fan unha vía de auga na viabilidade económica desta frota.
A situación é de “alerta vermella”. A maioría das empresas non poderán aguantar moitos meses nesta situación. Aínda que a situación é global, o impacto é máis grave na frota do Atlántico Norte pola súa dependencia da quenlla, que representa unha media do 75% das capturas e un 60% dos ingresos, pero cos prezos en caída libre, cada día é máis difícil de sobrevivir para os 90 barcos que traballan aquí.
A demanda desapareceu ou é moi inestable, e os prezos están a sufrir unha baixada histórica. Como exemplo, en agosto a quenlla vendeuse xa por baixo de 0,30 €/ kgs. Comparando os prezos en só un ano, as diferenzas de prezo na quenlla son de máis do 52%, e do 17% no peixe espada. Os ingresos medios caeron máis dun 30%. Os armadores son unánimes: “con estes prezos, esta frota non durará moito tempo, é imposible sobrevivir”. A calquera conta de explotación, se lle metes un machadazo do 30%, en poucos meses se descapitalizan as empresas e a situación vólvese insostible.
CONFLITO NA XESTIÓN PESQUEIRA DO MARRAXO
Todas as frotas deben cumprir as directrices das Organizacións Rexionais de Pesca que por mandato internacional son as responsables da xestión dos stocks de pesca. As súas recomendacións afectan a todos os países pesqueiros e as súas correspondentes frotas. No caso do Atlántico, esta organización multinacional é ICCAT. Baixo as súas directrices, a frota española cumpre as regras de explotación das diferentes especies, especialmente do marraxo dientuso, así como a asunción dun Plan nacional de observación, que supuxo un importante custo económico para as empresas e organizacións, levando observadores físicos ou electrónicos a bordo, e achegando datos das principais especies e do esforzo pesqueiro. A frota española é un exemplo do cumprimento destas directrices pesqueiras de ICCAT.
Pero o comercio internacional do marraxo dientuso (SMA polo seu código FAO) sufriu unha gran complicación desde novembro 2019, tras a súa inclusión no anexo II de CITES. Agora, ademais do Ministerio de Pesca, interveñen na súa comercialización os Ministerios de Transición Ecolóxica (MITECO) e de Comercio (MINECO).
A descoordinación e desentendimiento entre as diferentes Administracións, está a provocar unhas consecuencias económicas insostibles á frota.
As 4 organizacións do palangre de superficie levan varios meses demandando unha solución que poña fin ao bloqueo administrativo que está a impedir a comercialización desta especie, situación que afecta particularmente á frota galega e que vén empeorar a crise económica que están a sufrir estas pequenas empresas a causa do COVID.
Hai toneladas de marraxo procesado e almacenado nos frigoríficos, que con todo non poden venderse, debido ao bloqueo administrativo provocado polo Ministerio de Transición Ecolóxica, que decidiu, dun modo totalmente unilateral, e en contra dos criterios de Pesca, restrinxir a comercialización desta especie, e permitindo que o mercado internacional fornézase con outras frotas que paradoxalmente non pescaran habitualmente esta especie, e non implantaran as medidas de xestión que si se había autoimpuesto a frota española.
A frota considera que este exceso de celo e a descoordinación entre os diferentes departamentos dunha mesma administración, non fan máis que prexudicarlles porque isto non pasa no resto dos países. E de pouco serven os seus esforzos para expoñer a sustentabilidade da pesqueira, os seus esforzos para certificarse, ou a posta en marcha dun FIP mundial. O resto de países están a copar o mercado que se lle quita a esta frota xa que todos están a comercializar o marraxo, excepto a frota española. Algúns armadores pregúntanse se España pode permitirse o peche de tantas empresas, simplemente por unha incompetencia administrativa.
A pinga que colmou o vaso da paciencia destas organizacións, é que desde MITECO recibiron unha resposta á súa petición de reunión urxente enviada en xullo, na que os convocan para o 15 de outubro. Consideran unha desconsideración e un desprezo, dada a urxencia e gravidade da situación, con centos de toneladas sen vender e as economías maltreitas, que a Administración siga desatendéndolles e sen ofrecer unha resposta.
Os armadores pregúntanse que teñen que facer. A pesqueira non está pechada porque se están cumprindo as directrices de xestión que regula a ORP, e o produto agora non se pode tirar ao mar, nin o que está nos frigoríficos nin a bordo dos barcos, xa que facer isto agora e descartalo, unha vez eviscerado e conxelado, sería un verdadeiro atentado ambiental. A solución pasa por documentar todo o que está xa capturado e permitirlle unha saída comercial, e logo tomar decisións urxentes sobre a pesqueira, polo que se solicitan á Administración que actúe e ofreza solucións urxentes a este grave problema creado por ela mesma.
Algunhas das organizacións están a estudar diferentes accións xudiciais para defender unha situación que consideran grave e inxusta. “Tanto sector básico e esencial, tanto aplaudir os nosos esforzos para facer unha pesca sostible, e agora non temos a ninguén que resolva un problema administrativo entre diferentes ministerios, e onde ministerios sen competencias pesqueiras están a prohibir comercializar unha pesca legal sostible de acordo á regulación de Organizacións Rexionais de Pesca de carácter Internacional”.
Asinado. Por Asociacións e persoas de contacto:
OPP 03 – CONXELADOS (Vigo) – Edelmiro Ulloa
OPP 07 – LUGO (Burela) – Sergio López
OPP 08 – OPROMAR (Marín) – Juan Carlos Martín
OPP 49 – ORGAPU (A Garda) – Juana Parada