O 16 de xullo de 1933 inaugurouse o Asilo de ancians de Foz, obra social modélica, da doazón ò pobo dos históricos benfeitores, o matrimonio Martínez Otero, finados dez anos antes. Dende entón o Centro víu desenvolvendo un labor exemprar na atención á vellez desvalida – sen xubilacións nen tipo algún de atencións sociais: só a mendicidade – que contou sempre co recoñecemento e a colaboración cidadá. Os miserentos anos da postguerra, que se prolongaron perante décadas, coa ausencia de elementais medios de subsistencia, tiveron naquela Casa, que rexían as Monxas dos Anciáns Desamparados, o símbolo da xenerosidade e a solidaridade colectivas das xentes mais humildes. Eran os tempos do Foz mariñeiro e pescador –clase que tanto padeceo as forzosas privacións –; e cando unha lancha chegaba á ribeira con peixe o primeiro que facía era apartar o lote para o asilo, compartindo así a propia pobreza; logo soaba a sirena – na nosa nenez o “corno” — a cuxa chamada acudían as vendedoras, pois anunciaba a subasta da pescada, ó tempo que o facían os emisarios do Asilo a recoller o seu lote E así, un decenio tras doutro… As monxiñas percorrían a cotío as casas da vila e das parroquias, e de concellos veciños, pedindo esmola. Boa parte déstas, sobre todo no rural, eran en especie: pan, patacas, maiz e outros que xuntaban nunha casa do lugar a onde un camión amigo pasaba a recollelos. Era moito o traballo porque a canto esixe o coidado dos residentes, algúns en precarias condicións físicas ou mentais, manter impecables as instalacións en orde á limpeza e conservación, cando non existían as màquinas, requería gran esforzo; ó que había que engadir o cultivo da horta (unhas 60 a.) dos mais variados productos, así como a gandeiría: aves, porcos e vacas, tarefas nas que axudaban os/as residentes que a saúde o permitía., Ás veces as monxxas, calzadas as zocas e fouciño en ristre, consumían xornadas apañando np monte. A viveiresa Sor María pasara boa parte da vida no cortello criando laradas de porquiños. Finou no Asilo , para o que se anuncia unha nova xeira, cuxa historia algún día outro cronista contará…
Suso Fernández